Διαβητική νευροπάθεια– ειδική βλάβη στο περιφερικό νευρικό σύστημα που προκαλείται από δυσμεταβολικές διεργασίες στον σακχαρώδη διαβήτη. Η διαβητική νευροπάθεια εκδηλώνεται με μειωμένη ευαισθησία (παραισθησία, μούδιασμα των άκρων), δυσλειτουργία του αυτόνομου συστήματος (ταχυκαρδία, υπόταση, δυσφαγία, διάρροια, ανιδρωσία), διαταραχές του ουρογεννητικού συστήματος, κ. λπ. σύστημα είναι εξασθενημένο και εξετάζεται το ουροποιητικό σύστημα. Η θεραπεία περιλαμβάνει ινσουλινοθεραπεία, χρήση νευροτρόπων φαρμάκων, αντιοξειδωτικών, συμπτωματική θεραπεία, βελονισμό, φυσιοθεραπεία και άσκηση.
Γενικές πληροφορίες
Η διαβητική νευροπάθεια είναι μια από τις πιο συχνές επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη και εντοπίζεται στο 30-50% των ασθενών. Η διαβητική νευροπάθεια εμφανίζεται όταν υπάρχουν σημεία βλάβης των περιφερικών νεύρων σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη και έχουν αποκλειστεί άλλες αιτίες δυσλειτουργίας του νευρικού συστήματος. Η διαβητική νευροπάθεια χαρακτηρίζεται από διαταραχή της νευρικής αγωγιμότητας και ευαισθησίας καθώς και διαταραχές του σωματικού και/ή του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Λόγω του μεγάλου αριθμού κλινικών εκδηλώσεων, ειδικοί στους τομείς της ενδοκρινολογίας, της νευρολογίας, της γαστρεντερολογίας και της ποδολογίας έχουν να αντιμετωπίσουν τη διαβητική νευροπάθεια.
αιτίες
Η διαβητική νευροπάθεια αναφέρεται σε μεταβολικές πολυνευροπάθειες. Ιδιαίτερο ρόλο στην παθογένεση της διαβητικής νευροπάθειας παίζουν οι νευροαγγειακοί παράγοντες – μικροαγγειοπάθειες που διαταράσσουν την παροχή αίματος στα νεύρα. Αρκετές μεταβολικές διαταραχές που αναπτύσσονται σε αυτό το πλαίσιο οδηγούν τελικά σε διόγκωση του νευρικού ιστού, διαταραχή των μεταβολικών διεργασιών στις νευρικές ίνες, διαταραχή της αγωγής των νευρικών ερεθισμάτων, αυξημένο οξειδωτικό στρες, σχηματισμό αυτοάνοσων συμπλεγμάτων και, τελικά, ατροφία των νευρικών ινών.
Οι αυξημένοι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη διαβητικής νευροπάθειας περιλαμβάνουν:
- Ηλικία;
- διάρκεια του διαβήτη?
- ανεξέλεγκτη υπεργλυκαιμία?
- αρτηριακή υπέρταση;
- υπερλιπιδαιμία?
- Ευσαρκία;
- Καπνός.
ταξινόμηση
Ανάλογα με την τοπογραφία, γίνεται διάκριση μεταξύ της περιφερικής νευροπάθειας με κύρια συμμετοχή των νωτιαίων νεύρων στην παθολογική διαδικασία και της αυτόνομης νευροπάθειας - με διαταραχή της νεύρωσης των εσωτερικών οργάνων. Σύμφωνα με τη συνδρομική ταξινόμηση της διαβητικής νευροπάθειας υπάρχουν:
I. Σύνδρομο γενικευμένης συμμετρικής πολυνευροπάθειας:
- Προσβεβλημένα κυρίως αισθητήρια νεύρα (αισθητηριακή νευροπάθεια)
- Κυρίως βλάβη των κινητικών νεύρων (κινητική νευροπάθεια)
- Με συνδυασμένη βλάβη σε αισθητήρια και κινητικά νεύρα (αισθητικοκινητική νευροπάθεια)
- Υπεργλυκαιμική νευροπάθεια.
ΙΙ. Σύνδρομο αυτόνομης (αυτόνομης) διαβητικής νευροπάθειας:
- Καρδιαγγειακό σύστημα
- Γαστρεντερικό
- Ουρογεννητικός
- αναπνευστικής οδού
- Σουδοκινητικές δεξιότητες
III. Εστιακό ή πολυεστιακό σύνδρομο διαβητικής νευροπάθειας:
- Κρανιακή νευροπάθεια
- Νευροπάθεια σήραγγας
- Αμυοτροφία
- Ριζονευροπάθεια/πλεξοπάθεια
- Χρόνια φλεγμονώδης απομυελινωτική πολυνευροπάθεια (CIDP).
Ορισμένοι συγγραφείς διακρίνουν την κεντρική νευροπάθεια και τις ακόλουθες μορφές της: διαβητική εγκεφαλοπάθεια (εγκεφαλομυελοπάθεια), οξείες εγκεφαλοαγγειακές διαταραχές (ACD, εγκεφαλικό), οξείες ψυχικές διαταραχές που προκαλούνται από μεταβολική αντιρρόπηση.
Σύμφωνα με την κλινική ταξινόμηση, η οποία λαμβάνει υπόψη τις εκδηλώσεις της διαβητικής νευροπάθειας, διακρίνονται διάφορα στάδια της διαδικασίας:
- Υποκλινική νευροπάθεια.
- Κλινική νευροπάθεια:χρόνια επώδυνη μορφή, οξεία επώδυνη μορφή, ανώδυνη μορφή σε συνδυασμό με μειωμένη ή πλήρη αισθητηριακή απώλεια
- Στάδιο όψιμων επιπλοκών(νευροπαθητική παραμόρφωση ποδιού, διαβητικό πόδι κ. λπ. ).
Συμπτώματα διαβητικής νευροπάθειας
Περιφερική πολυνευροπάθεια
Η περιφερική πολυνευροπάθεια χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη ενός συμπλέγματος κινητικών και αισθητηριακών διαταραχών, πιο έντονες στα άκρα. Η διαβητική νευροπάθεια εκδηλώνεται με κάψιμο, μούδιασμα και μυρμήγκιασμα του δέρματος. πόνος στα δάχτυλα των ποδιών και των ποδιών, δάχτυλα. βραχυπρόθεσμες μυϊκές κράμπες.
Μπορεί να αναπτυχθεί μη ευαισθησία σε ερεθίσματα θερμοκρασίας και αυξημένη ευαισθησία στην αφή, ακόμη και πολύ ελαφρύ άγγιγμα. Αυτά τα συμπτώματα συνήθως επιδεινώνονται τη νύχτα. Η διαβητική νευροπάθεια σχετίζεται με μυϊκή αδυναμία, εξασθένηση ή απώλεια αντανακλαστικών, που οδηγεί σε αλλαγές στο βάδισμα και κακό συντονισμό. Ο εξουθενωτικός πόνος και η παραισθησία οδηγούν σε αϋπνία, απώλεια όρεξης, απώλεια βάρους και κατάθλιψη της ψυχικής κατάστασης του ασθενούς – κατάθλιψη.
Οι όψιμες επιπλοκές της περιφερικής διαβητικής νευροπάθειας μπορεί να περιλαμβάνουν έλκη ποδιών, σφυροδάχτυλα και κατεστραμμένες καμάρες. Της νευροπαθητικής μορφής του συνδρόμου του διαβητικού ποδιού συχνά προηγείται η περιφερική πολυνευροπάθεια.
Αυτόνομη νευροπάθεια
Η διαβητική αυτόνομη νευροπάθεια μπορεί να αναπτυχθεί και να εμφανιστεί με τη μορφή καρδιαγγειακών, γαστρεντερικών, ουρογεννητικών, υποκινητικών, αναπνευστικών και άλλων μορφών που χαρακτηρίζονται από δυσλειτουργία μεμονωμένων οργάνων ή ολόκληρων συστημάτων.
Η καρδιαγγειακή μορφή της διαβητικής νευροπάθειας μπορεί να αναπτυχθεί στα πρώτα 3-5 χρόνια του σακχαρώδους διαβήτη. Εκδηλώνεται με ταχυκαρδία ηρεμίας, ορθοστατική υπόταση, αλλαγές στο ΗΚΓ (παράταση του διαστήματος QT) και αυξημένο κίνδυνο σιωπηλής ισχαιμίας του μυοκαρδίου και εμφράγματος.
Η γαστρεντερική μορφή της διαβητικής νευροπάθειας χαρακτηρίζεται από γευστική υπερσιελόρροια, οισοφαγική δυσκινησία, σοβαρές διαταραχές της κινητικής λειτουργίας εκκένωσης του στομάχου (γαστροπάρεση) και ανάπτυξη παθολογικής γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης (δυσφαγία, καούρα, οισοφαγίτιδα). Η υποόξινη γαστρίτιδα και το πεπτικό έλκος που σχετίζεται με το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού είναι κοινά σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη. αυξημένο κίνδυνο δυσκινησίας της χοληδόχου κύστης και χολολιθίασης. Η εντερική βλάβη στη διαβητική νευροπάθεια συνοδεύεται από διαταραχή της περισταλτικής με την ανάπτυξη δυσβίωσης, υδαρής διάρροιας, στεατόρροιας, δυσκοιλιότητας και ακράτειας κοπράνων. Η λιπώδης ηπάτωση συχνά ανιχνεύεται στο ήπαρ.
Στην ουρογεννητική μορφή της αυτόνομης διαβητικής νευροπάθειας, ο τόνος της ουροδόχου κύστης και των ουρητήρων είναι εξασθενημένος, ο οποίος μπορεί να συνοδεύεται από κατακράτηση ούρων ή ακράτεια ούρων. Οι ασθενείς με διαβήτη τείνουν να αναπτύξουν ουρολοιμώξεις (κυστίτιδα, πυελονεφρίτιδα). Οι άνδρες μπορεί να παραπονούνται για στυτική δυσλειτουργία, μειωμένη εννεύρωση του πόνου των όρχεων. Γυναίκες – με κολπική ξηρότητα, ανοργασμία.
Οι σουδοκινητικές διαταραχές στη διαβητική νευροπάθεια χαρακτηρίζονται από περιφερική υπο- και ανιδρωσία (μειωμένη εφίδρωση των ποδιών και των παλάμων) με την ανάπτυξη αντισταθμιστικής κεντρικής υπεριδρωσίας, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των γευμάτων και τη νύχτα. Η αναπνευστική μορφή της διαβητικής νευροπάθειας εμφανίζεται με επεισόδια άπνοιας, υπεραερισμού και μειωμένης παραγωγής επιφανειοδραστικής ουσίας. Η διαβητική νευροπάθεια συχνά αναπτύσσει διπλωπία, συμπτωματική αιμεραλωπία, διαταραχές θερμορύθμισης, ασυμπτωματική υπογλυκαιμία, «διαβητική καχεξία» - προοδευτική κόπωση.
διάγνωση
Ο διαγνωστικός αλγόριθμος εξαρτάται από τη μορφή της διαβητικής νευροπάθειας. Κατά την αρχική διαβούλευση, αναλύεται προσεκτικά το ιατρικό ιστορικό και τα παράπονα για αλλαγές στο καρδιαγγειακό, το πεπτικό, το αναπνευστικό, το ουρογεννητικό και το οπτικό σύστημα. Σε ασθενείς με διαβητική νευροπάθεια, είναι απαραίτητο να προσδιοριστεί το επίπεδο γλυκόζης, ινσουλίνης, C-πεπτιδίου και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης στο αίμα. Εξέταση παλμών στις περιφερικές αρτηρίες, μέτρηση αρτηριακής πίεσης. Διεξαγωγή εξέτασης των κάτω άκρων για παρουσία παραμορφώσεων, μυκητιάσεων, καλαμποκιού και κάλων.
Ανάλογα με τις εκδηλώσεις, εκτός από τον ενδοκρινολόγο και τον διαβητολόγο, μπορεί να συμμετέχουν και άλλοι ειδικοί στη διάγνωση της διαβητικής νευροπάθειας - καρδιολόγος, γαστρεντερολόγος, νευρολόγος, οφθαλμίατρος, ποδίατρος. Η αρχική εξέταση του καρδιαγγειακού συστήματος συνίσταται στη διεξαγωγή ΗΚΓ, καρδιαγγειακές εξετάσεις (ελιγμός Valsalva, ορθοστατική εξέταση κ. λπ. ), ηχοκαρδιογραφία. Προσδιορισμός των επιπέδων χοληστερόλης και λιποπρωτεΐνης.
Η νευρολογική εξέταση για διαβητική νευροπάθεια περιλαμβάνει ηλεκτροφυσιολογικές μελέτες: ηλεκτρομυογραφία, ηλεκτρονευρογραφία, προκλητά δυναμικά. Τα αντανακλαστικά και οι διαφορετικοί τύποι αισθητηριακής ευαισθησίας αξιολογούνται: απτική με μονόινα. Δόνηση – με πιρούνι συντονισμού. Θερμοκρασία – αγγίζοντας ένα κρύο ή ζεστό αντικείμενο. επώδυνη – προκαλείται από μυρμήγκιασμα του δέρματος με την αμβλεία πλευρά μιας βελόνας. ιδιοδεκτικός – χρησιμοποιώντας τεστ σταθερότητας στη θέση Romberg. Για άτυπες μορφές διαβητικής νευροπάθειας, γίνεται βιοψία νεύρου και βιοψία δέρματος.
Η γαστρεντερολογική εξέταση για διαβητική νευροπάθεια περιλαμβάνει υπερηχογράφημα των οργάνων της κοιλιάς, ενδοσκόπηση, ακτινογραφία στομάχου, μελέτη διέλευσης βαρίου από το λεπτό έντερο και εξετάσεις για ελικοβακτηρίδιο. Σε περίπτωση παραπόνων του ουροποιητικού συστήματος, πραγματοποιείται γενική ανάλυση ούρων, υπερηχογράφημα νεφρών, ουροδόχου κύστης (συμπεριλαμβανομένου υπερήχου με προσδιορισμό υπολειμμάτων ούρων), κυστεοσκόπηση, ενδοφλέβια ουρογραφία, ηλεκτρομυογραφία των μυών της ουροδόχου κύστης κ. λπ.
Θεραπεία της διαβητικής νευροπάθειας
Η θεραπεία της διαβητικής νευροπάθειας είναι διαδοχική και σταδιακή. Η αποτελεσματική θεραπεία για τη διαβητική νευροπάθεια δεν είναι δυνατή χωρίς αποζημίωση για τον σακχαρώδη διαβήτη. Για το σκοπό αυτό συνταγογραφούνται ινσουλίνη ή αντιδιαβητικά φάρμακα σε μορφή δισκίου και παρακολουθούνται τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Ως μέρος μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για τη θεραπεία της διαβητικής νευροπάθειας, είναι απαραίτητο να αναπτυχθεί ένα βέλτιστο πρόγραμμα διατροφής και άσκησης, να μειωθεί το υπερβολικό σωματικό βάρος και να διατηρηθεί η φυσιολογική αρτηριακή πίεση.
Κατά τη διάρκεια του κυρίως πιάτου, ενδείκνυται η πρόσληψη νευροτροπικών βιταμινών (ομάδα Β), αντιοξειδωτικών (άλφα-λιποϊκό οξύ, βιταμίνη Ε) και μικροστοιχείων (παρασκευάσματα Mg και Zn). Στην επώδυνη μορφή της διαβητικής νευροπάθειας, συνιστάται η συνταγογράφηση αναλγητικών και αντισπασμωδικών.
Οι μέθοδοι φυσιοθεραπευτικής θεραπείας είναι χρήσιμες: ηλεκτρική διέγερση νεύρων, θεραπεία με μαγνητικό πεδίο, θεραπεία με λέιζερ, θεραπεία φωτός. Βελονισμός, θεραπεία άσκησης. Η διαβητική νευροπάθεια απαιτεί ιδιαίτερα προσεκτική φροντίδα των ποδιών: φορέστε άνετα (πιθανώς ορθοπεδικά) παπούτσια. Διεξαγωγή ιατρικών πεντικιούρ, ποδόλουτρα, ύγρανση ποδιών κ. λπ. Η θεραπεία των αυτόνομων μορφών διαβητικής νευροπάθειας πραγματοποιείται λαμβάνοντας υπόψη το ανεπτυγμένο σύνδρομο.
Πρόγνωση και πρόληψη
Η έγκαιρη ανίχνευση της διαβητικής νευροπάθειας (τόσο της περιφερικής όσο και της αυτόνομης) είναι το κλειδί για ευνοϊκή πρόγνωση και βελτιωμένη ποιότητα ζωής για τους ασθενείς. Τα αρχικά στάδια της διαβητικής νευροπάθειας μπορούν να είναι αναστρέψιμα μέσω σταθερής αντιστάθμισης του σακχαρώδη διαβήτη. Η επιπλεγμένη διαβητική νευροπάθεια είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για σιωπηλό έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακές αρρυθμίες και μη τραυματικούς ακρωτηριασμούς κάτω άκρων.
Για την πρόληψη της διαβητικής νευροπάθειας απαιτείται συνεχής παρακολούθηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, έγκαιρη προσαρμογή της θεραπείας και τακτική παρακολούθηση από διαβητολόγο και άλλους ειδικούς.